Mavera Haber

ADİL BİR DEVLET. BİR ULUS. MELEK TOPLUM

Sevgili Yurttaşlar!

Sayın milletvekilleri, hükümet üyeleri!

Kazakistan Cumhuriyeti Anayasası'nın 59. maddesi uyarınca, Parlamento'nun 7. toplantısının üçüncü oturumunun açıldığını ilan ediyorum.

Sevgili milletvekilleri!

Parlamentonun başka bir oturumunun başlangıcından dolayı herkesi tebrik ediyorum! 

Bu yıl ülkemiz yeni bir gelişme aşamasına girmiştir.

Ülke çapında yapılan bir referandumda, vatandaşların çoğunluğu siyasi modernleşme sürecini destekledi. Anayasa reformu, Yeni Adil Kazakistan'ın yaratılmasında temel bir adımdı.

Siyasal modernleşmenin devamı yapısal ekonomik dönüşüm olmalıdır.

“Vatandaş – iş dünyası – devlet” üçlüsünde ilişkilerin derin bir yeniden yapılanmasıyla karşı karşıyayız.

Devlet her şeyden önce fırsat eşitliğini ve herkese adaleti sağlayacaktır.

Özel ihtiyaçları olan vatandaşlar da dahil olmak üzere, nüfusun sosyal açıdan hassas kategorileri için yüksek düzeyde bir kamu refahı ve desteği garanti edilecektir. Ombudsmanın Cumhurbaşkanına bağlı ilgili kurumu oluşturulacaktır.

Devlet ekonomik özgürlüğü tam olarak destekleyecek, ancak aynı zamanda vatandaşları aşırı piyasa dalgalanmalarına karşı kararlılıkla koruyacaktır. 

Küçük ve orta ölçekli işletmeler güçlü bir şekilde geliştirilecektir.

Şimdi, belirli reform alanlarını özetleyeceğim.

İLK. YENİ EKONOMİK POLİTİKA

Ekonomimizin sistemik sorunları malum. Bunlar; hammaddeye bağımlılık, düşük emek verimliliği, yetersiz yenilik düzeyi ve eşit olmayan gelir dağılımıdır.

Tüm bu sorunların karmaşık olduğuna şüphe yok, ancak bunları çözmenin somut yolları var. 

Bunlar arasında makroekonomik istikrarın sağlanması, ekonomik çeşitlilik, dijitalleşme ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi, insan sermayesi ve hukukun üstünlüğü yer alıyor.
 
Ancak bu konularda hala somut bir ilerleme yok. Yeni yaklaşımlara ihtiyaç olduğu açıktır.

Ekonomi politikamızın temel amacı değişmeden kalır: vatandaşlarımızın refahının niteliksel ve kapsayıcı büyümesi.

Yeni ekonomik rotanın öncelikleri şunlar olacaktır:

- devlet kapitalizminden ve ekonomiye aşırı hükümet müdahalesinden uzaklaşmak anlamına gelen özel girişimci girişimi teşvik etmek;

- herkes için eşit fırsatların sağlanması anlamına gelen rekabetin geliştirilmesi;

- ve tabii ki milli gelirin adil dağılımı.

Tüm bunlar, bir dizi yüksek öncelikli görevi çözmeyi içerir.

Öncelikle. Fiyatların idari olarak düzenlenmesi, tüm endüstrilerin yatırım çekiciliğini azaltır ve ithalata bağımlılığın yanı sıra mal sıkıntısına da yol açar.

Bu nedenle, hükümetin fiyatlandırmaya müdahalesi aşamalı olarak kaldırılacaktır. İstisna, rekabetçi olmayan piyasalar olacaktır - tekelcilerin tarifeleri sıkı kontrol altında kalacaktır. Ancak kontrol, baskı anlamına gelmez.

Bugün, kolluk kuvvetleri de dahil olmak üzere devlet kurumlarının işletmeleri denetlemek için acele ettiği ve daha düşük fiyatlar ve tarifeler talep ettiği artan sayıda vaka var. Bu tür popülist eylemler durdurulmalıdır.

Tekel karlarını sınırlama ihtiyacı ile altyapıya yatırım yapılmasını sağlama ihtiyacı arasında bir denge kurmak önemlidir.

Ülkenin elektrik şebekelerinin üçte ikisi, ısıtma şebekelerinin %57'si ve su şebekelerinin neredeyse yarısı yıpranmış durumda. Bu rakamlar kendileri için konuşuyor. 

Tarifelerin yapay olarak sınırlandırılması, kesintiler, kazalar ve sonuç olarak vatandaşların sağlığı ve yaşamları için bir tehdit ile doludur.

Tekel piyasalarında “yatırım karşılığında tarife” şeklinde yeni bir tarife politikasına geçilmesi gerekmektedir.

Ağların ve kapasitelerin aşınma ve yıpranma göstergeleri en az %15 oranında azaltılmalıdır.

Tarife, şeffaflığı sağlamak için altyapıya yapılan yatırım ve devlet izleme sistemine katılım karşılığında sağlanacaktır. Mal sahibi, yatırımın önemli bir bölümünü tarifeden değil, kendi fonlarından yapmak zorunda kalacak.

Tarife tahmini içindeki maliyetlerin bir kısmının yeniden dağıtılmasına ve belirli bir gelir payının korunmasına izin vermek için yenilikler için etkili teşvikler geliştirilmelidir.

Bazı tüketiciler için fiyatların, diğerleri için hizmetlerin maliyetini artırarak sınırlandırıldığı tarifelerin çapraz sübvansiyonu kademeli olarak terk edilmelidir.

İkinci. Ekonomiyi daha da tekelleştirmek için kurumsal çözümlere ihtiyaç var.

“Konglomera” kavramı yasama düzeyinde tanımlanmalıdır. Piyasanın ilgili kuruluşları, ekonomik yoğunlaşma izni almak zorundadır. Piyasa dışı fiyatların kullanımına ilişkin göstergeler de dahil olmak üzere tüm işlemleri kapsamlı bir şekilde kontrol edilmelidir.

Bir piyasa ekonomisinin gelişimi, tek operatörlerin faaliyetlerinden olumsuz etkilenir. 

Bu nedenle, bu kurum düzenlenmelidir.

Mevcut operatörler rekabetçi bir ortama aktarılmalı veya tekelci olarak tanınmalı ve özel antitekel yasası kapsamında düzenlenmelidir.

Üçüncü. Sürdürülebilir ekonomik büyüme, doğrudan açık ve öngörülebilir bir vergi politikasına bağlıdır.

Mali düzenlemeyi yeniden başlatmak için 2023'te yeni bir Vergi Kanunu hazırlanacak. En sorunlu bloğu olan vergi idaresinin tamamen güncellenmesi gerekecek.

Ayrıca, herhangi bir yüz yüze etkileşimi ortadan kaldırarak vergi kontrolünün tamamen dijitalleştirilmesini sağlamak da gereklidir. Diğer bir öncelik ise vergi teşviklerinin etkinliğinin artırılmasıdır.

Bu amaçla ekonominin farklı sektörlerinde farklılaştırılmış vergi oranlarına geçilmesi gerekmektedir. Teknolojik modernizasyon ve bilimsel gelişmeyi amaçlayan kârlar üzerinde kurumlar vergisinden indirim veya muafiyet mekanizmalarının getirilmesi gerekmektedir. Vergi kaçırma eğilimini en aza indirmek için özel vergi rejimleri basitleştirilmelidir.

Yeni yasa, vergi yükünü azaltmak için kuruluşların kasıtlı olarak bölünmesinin önlenmesini sağlamalıdır.

Medeni ticaretin gelişmesi için, yeterli oranlarda ve basit prosedürlerle perakende vergi uygulaması yaygınlaştırılacaktır.

Vergi reformunun bir parçası olarak, "lüks vergisi" denen bir verginin getirilmesi olasılığının dikkate alınması önemlidir. Pahalı gayrimenkullerin, araçların satın alınmasından alınacak ve orta sınıfı etkilemeyecekti.

Araba alırken ücret konusuna ayrıca odaklanmak istiyorum.

Herkes bazı komşu ülkelerden gelen arabalarla ilgili sorunu biliyor. Yasal alanın dışında kalırlar ve kamu güvenliğine tehdit oluştururlar.

Bundan sonra otomobil ithalatına yönelik tüm yasa dışı kanalların kapatılması için kararlı önlemler alınması gerekiyor. Aynı zamanda, bu yılın 1 Eylül'ünden önce ithal edilen bu tür arabalarla durumu düzenlemek gerekiyor.

Bunları yasallaştırmak için, 200.000 – 250.000 tengeyi aşmayan bir miktarda geri dönüşüm ve birincil kayıt için bir kerelik ücret uygulamayı öneriyorum. Bu tedbir, polis tarafından aranmayan ve gümrükten geçmiş araçlar için geçerli olmalıdır.

Dördüncüsü, etkin bir vergi politikası, şeffaf gümrük idaresi ile yakından bağlantılıdır. Vergi ve gümrük bilgi sistemlerinin tam entegrasyonunun tamamlanması önemlidir. Sonraki. Müfettişlerin çokluğu, verimsizliğin ana nedenlerinden biridir.

Bu nedenle, sınırda entegre gümrük kontrolü mekanizmasının getirilmesi gerekmektedir. Gümrükleme merkezleri “tek pencere” esasına göre çalışmalıdır.

Beşinci. İmkanlarımız dahilinde yaşamayı öğrenmeliyiz.

Bütçe politikası modeli, “bütçe yönetimi”nden “sonuç yönetimi”ne geçilerek reforme edilecektir.

Doğrudan Bütçe Kanununda, bütçenin planlanması ve yürütülmesinde uyulması gereken marjinal standartların belirlenmesi gerekmektedir.

Ulusal Fon kaynaklarının verimsiz harcanması uygulaması durdurulacaktır. Bu son derece önemlidir. Aynı zamanda, Ulusal Fon'dan yapılan transferler sadece kritik altyapı ve ulusal öneme sahip projelerin geliştirilmesi için devam edecek.

Bütçe süreçleri kökten basitleştirilmelidir. Ayrıca, devlet kurumlarının harcanmamış fonları gelecek yıla devretmelerine izin vermek de gereklidir. Bu çözüm, bütçeye para iadesi konusundaki verimsiz uygulamadan kurtulmaya yardımcı olacaktır.

Aynı zamanda, yarı kamu sektörü de dahil olmak üzere bir bütçe risk yönetim sistemi başlatılmalıdır. Vergi gelirlerini bölgelere aktarmaya başladık; bu iş devam etmeli.

Kendini kanıtlamış olan "Halkın Katılım Bütçesi" projesi, ilçe önemi olan illere ve köylere kadar ölçeklendirilmelidir. Konut ve kamu hizmetleri harcamalarının en az %10'u halkın katılımıyla oluşturulmalıdır.

Ana hatlarıyla belirtilen yaklaşımların etkin bir şekilde uygulanabilmesi için yeni bir Bütçe Kanunu'nun kabul edilmesi gerekmektedir. 

Altıncı. Girişimcilik için sistemik destek.

Burada her şeyden önce tam teşekküllü bir “sıfırdan düzenleme” yapmak gerekiyor. Bu vekalet iki yıldır uzatılıyor.

Yüzlerce ve binlerce tüzük ve talimatta sonsuz ayarlamalar yapmak yerine, yeni, kompakt ve anlaşılır çalışma kuralları onaylanmalıdır. Bu yaklaşım 1 Ocak 2024'ten itibaren tamamen uygulanmalıdır.

Sonraki. Devlet, mali destek sağlarken rekabetçi küçük ve orta ölçekli işletmelere öncelik verecektir.

Bu tür bir yardım için temel kriterler, ücret fonunun büyümesi ve vergi indirimlerinde artış olacaktır. 

Buna paralel olarak, devlet destek önlemlerinin alıcılarını belirlemek için otomatik bir sistem tanıtılacaktır.

Niteliksel olarak yeni bir kamu alımları sistemi oluşturmak gereklidir. 

Öncelik, satın alınan mal ve hizmetlerin asgari fiyatı değil kalitesi olmalıdır.

Devlet ve yarı devlet kuruluşlarının alımları tek bir platforma taşınmalıdır. Bu yaklaşımların uygulanması, yeni bir "Kamu Alımları Hakkında" kanunun kabul edilmesini gerektirecektir.

Yedinci. Yeni bir kamu-özel ortaklığı modeline geçmeliyiz.

Bugün, birçok KÖİ projesi, vicdansız girişimciler ve yetkililer için bir “çukur” haline geldi. 

Bu alandaki sözleşmeler şeffaf olmalı ve rekabetçi bir temelde sonuçlandırılmalıdır. Bu mekanizmanın etkinliğini artırmak için uygun bir yasa çıkarılmalıdır.

Sekizinci. Kredi kaynaklarının eksikliği yerli işletmeler için ciddi bir sorun olmaya devam etmektedir.

Kazakistan'da küçük ve orta ölçekli işletmelerin yetersiz finansmanı yaklaşık 42 milyar doları buluyor. Aynı zamanda, bankalar aslında ekonomi için çalışmayan multitrilyon dolarlık likidite biriktirdiler.

Ulusal Banka, Mali Düzenleme Kurumu ve Hükümet, reel sektöre istikrarlı ve uygun maliyetli kredi sağlamak için özel çözümler bulmalıdır.

Durumun en karmaşık ayrıntılarını hesaba katarak, Merkez Bankası daha fazla esneklik, diyebilirim ki, yaratıcılık göstermelidir. Bunun yurt dışında da olumlu örnekleri var.

Dokuzuncu. Toprak temel üretim faktörüdür. Erişim olmadan, iş yapmak imkansızdır.

Yıl sonuna kadar girişimcilere hızlı ve şeffaf arazi tahsisi için etkin yaklaşımlar geliştirmek gerekiyor.

Her bölge ve büyük topluluk, kullanılmayan veya yeterince kullanılmayan arazilerin mevcudiyetini değerlendirmelidir. Bu bilgiler işletmeler için tamamen erişilebilir olmalıdır.

Bu tedbirlerin yalnızca girişimci sınıfın değil, bir bütün olarak ekonominin rekabet gücünü artıracağından eminim.

İKİNCİ. REEL SEKTÖRÜN GELİŞİMİ

Her şeyden önce, toprak altı gelişimine yatırım çekmek için mevzuat ve prosedürlerin büyük ölçüde basitleştirilmesi gerekecektir.

Birleşik bir jeolojik bilgi veri bankasının oluşturulmasını tamamlamak gerekir. Hükümete sanayi sektörünün yatırım çekiciliğini artırması talimatını veriyorum.

Geçen yıl benim talimatım üzerine tüm özel ekonomik bölgelerin etkinliği değerlendirildi. Elde edilen sonuçlara göre sorunlu alanlar belirlendi ve yeni yaklaşımlar ana hatlarıyla belirlendi.

Şimdi ÖEB'lerin gelişimi için temelde farklı bir politikaya geçmemiz gerekiyor. Bu konu, yabancı işletmelerin Kazakistan'a taşınmasıyla bağlantılı olarak özellikle önemlidir.

ÖEB'lere yönelik yatırım teşviklerinin sağlanmasına farklı bir şekilde yaklaşılmalıdır. Buradaki anahtar ilkedir: yatırım ne kadar büyükse, fayda da o kadar büyük olur.

Aynı zamanda öncelikli faaliyetler kapsamına girmeyen ancak önemli sanayi projelerini uygulayan yatırımcılara vergi ve gümrük tercihleri ​​uygulanmadan arsa verilebilmektedir.

Tüm yatırım yükümlülüklerini iyi niyetle yerine getiren işletmeler için SEZ topraklarında arazi mülkiyet hakları sorunu da çözülmelidir.

Genel olarak, yatırım çekmek için sistematik çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu hükümetin öncelikli görevidir. 

Sonraki. Daha önce de belirtildiği gibi, devlet ekonomiye katılımını sürekli olarak azaltacaktır.

Egemen servet fonu “Samruk-Kazyna”, ekonominin kilit sektörlerini kontrol etmeye yetecek, yalnızca çoğunluk hissesine sahip bir yatırımcıya dönüştürülecek. Fonun diğer varlıkları ve hisseleri, “Halkın Halka Arzı” mekanizması dahil olmak üzere özelleştirilecektir.

Ortak yatırımcı olarak Samruk-Kazyna, yalnızca özel yatırımcılar tarafından uygulanamayacak kritik öneme sahip projelerde yer alacaktır. Bu tür projeler Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.

Bir sonraki konu ülkenin transit potansiyelinin güçlendirilmesidir.

Mevcut jeopolitik durum göz önüne alındığında, Kazakistan Asya ve Avrupa arasındaki en önemli kara koridoru haline geliyor. Ortaya çıkan fırsatları tam olarak kullanmalı ve gerçekten küresel öneme sahip bir ulaşım ve transit merkezi haline gelmeliyiz.

Kazakistan, Aktau'da bir konteyner merkezinin oluşturulması ve Trans-Hazar koridorunun geliştirilmesi gibi büyük projeleri uygulamaya başladı bile. Dünyanın gelişmiş lojistik firmaları bu çalışmaya dahil olacak.

Ulusal Şirket “Kazakistan Temir Zholy” tam teşekküllü bir transit ve lojistik şirketine dönüştürülecek.

Yerel yollar da dahil olmak üzere yol yapımının kalitesine özel dikkat gösterilmelidir.

Büyük bütçe enjeksiyonlarına rağmen, bu sorun hala gündemde. Daha önce iyi durumda olan yerel yolların oranının 2025 yılına kadar %95'e çıkarılması talimatını vermiştim. Devletin bu konuyu doğrudan kontrol altına alması gerekiyor.

Yol yapımındaki ihlallerin tespiti için yapılan çalışmalarda somut sonuçlara ihtiyaç vardır.

Bitüm arzında hala kesintiler var. Bu, büyük bir petrol üreticisi ülke için kabul edilemez. Hükümet bu sorunu eninde sonunda çözmelidir.

Genel olarak, açıkçası, hükümetin sistemik başarısızlıkları, sürekli yakıt ve şeker kıtlığı, vatandaşların haklı öfkesine yol açıyor. Bu, Bakanlar Kurulu'nun tembelliğinin, kararsızlığının bir sonucudur. Durum böyle devam ederse, belirli personel kararlarının yeniden alınması gerekecektir.

Sonraki. İnşaat sektörü ülke ekonomisinin yapısında önemli bir yer tutmaktadır. Ülkenin GSYİH'sının %5-6'sını ve ilgili endüstriler dikkate alındığında çok daha fazlasını oluşturur.

Bu arada, Kazakistan'daki mimari ve inşaat faaliyetleri bugün 2500'den fazla farklı belge ile düzenlenmektedir.

Yolsuzluğu besleyen kafa karıştırıcı, bürokratik bir sistem oluşturuldu. 

Eski yapı standartları ve normları halen kullanılmaktadır.

Bu nedenle, Hükümete kavramsal olarak yeni bir belge olan Şehir Planlama Yasası'nı kabul etmesi talimatını veriyorum. 

Her şehir için fonksiyonel etkileşimli arsa haritaları ve kamu hizmeti ağlarının şemaları oluşturulmalıdır.

Arazi kadastrosunda, sanayi bölgelerinin haritalarının, gerçek ulaşım ve kamu hizmetleri altyapısı planları ile desteklenmesi gerekmektedir.

Geriye kalan en önemli sorunlardan biri tarımsal kalkınma sorunudur.

Sektörün durumu, ülkenin gıda güvenliğini doğrudan etkiliyor. 

Üretim hacminin artırılması ve yerli tarım ürünlerinin katma değerinin artırılması stratejik görevinin çözülmesi gerekmektedir.

Sadece tahıl ve hayvan satabileceğiniz zamanlar geçmişte kaldı. 

Hükümet, endüstriyi sübvanse etmek için yeni uzun vadeli yaklaşımlar hazırlamalıdır. 

Bütçe fonları etkin bir getiri sağlamalıdır.

Devlet artık parayı sağa sola fırlatmayacak. 

Sübvansiyonların tahsisi ve kullanımı üzerindeki kontrolün güçlendirilmesi gerekmektedir.

Kırsal işbirliği, tarım alanının gelişimi için büyük umutlar sunmaktadır.

İlgili pilot proje uygulandı. Sonuçlarına göre, katılan tarım kooperatiflerindeki verim iki katına çıktı ve hayvancılık büyümesi - neredeyse dörtte biri. 

Bu başarılı deneyim, bölgelerin özellikleri dikkate alınarak ülke genelinde kademeli olarak yaygınlaştırılmalıdır.

Sektörün ileri teknolojik çözümlere çok ihtiyacı var.

Şu anda, tarımsal kalkınma için tam bir bilgi yoktur. 

Tarım arazilerinin durumu, su kaynakları, sulama sistemleri ve ulaşım erişilebilirliği ile ilgili tüm farklı bilgiler tek bir dijital platformda birleştirilecek.

Genel olarak, gelecek yıldan itibaren ülkenin tarımsal sanayi kompleksi yeni ve istikrarlı kurallar altında çalışmalıdır. Komisyonun kullanılmayan arazilere el konulmasına yönelik faaliyetlerine ayrıca odaklanmak istiyorum.

Çalışmalarının bir parçası olarak, yaklaşık 2,9 milyon hektar tarım arazisi şimdiden devlete iade edildi. Yıl sonuna kadar en az 5 milyon hektarın geri verilmesi planlanıyor.

Kullanılmayan veya kanuna aykırı olarak verilen arazilerin toplam alanı yaklaşık 10 milyon hektardır.

Hükümetin ve valilerin 2023 yılı sonuna kadar bunlarla ilgili kesin kararlar alması gerekiyor. Hele arazi denetimlerine ilişkin moratoryum kaldırıldığından beri.

Su kaynaklarının eksikliği, ülkenin sürdürülebilir ekonomik kalkınmasının önünde ciddi bir engeldir. 

Güncel realitelerde bu konu ulusal güvenlik konuları kategorisine taşınmaktadır.

Dış su akışındaki azalma, verimsiz kullanımı ve %40'a varan kayıplarla daha da kötüleşir.

Alanın diğer karakteristik sorunları arasında altyapıda yüksek düzeyde bozulma, düşük düzeyde otomasyon ve dijitalleşme, bilimsel destek eksikliği ve personel sıkıntısı yer alıyor.

Bunları çözmek için Hükümete bağlı Su Konseyi'nin çalışmalarını uzmanların katılımıyla yoğunlaştırmak gerekiyor. 

İhtiyacı olan uzmanların yetiştirilebilmesi için güçlü bir vakıf üniversitesinin belirlenmesi gerekmektedir.

Genel olarak su sektörünün gelişimi için üç yıllık bir proje hazırlamak gerekiyor.

ÜÇÜNCÜ. ÜLKENİN GELECEĞİNE STRATEJİK YATIRIM

Ülkemizin en önemli değeri insandır.

Bu nedenle, ulusal servetin adil dağılımı ve her vatandaş için fırsat eşitliği, reformlarımızın temel amacıdır.

Toplumun uyumlu gelişmesi, ancak ulusun sağlığı sağlanırsa mümkündür. 

Sağlık hizmetlerindeki reformlara rağmen, endüstrinin durumu arzulanan çok şey bırakıyor.

Açıktır ki, birikmiş sorunların tümü bir anda çözülemez. Bu nedenle, çabalar, biri finansman sistemi olan kritik yönlere odaklanmalıdır.

Endüstrinin kronik yetersiz finansmanı, sigortalı vatandaşların hak ettikleri tıbbi hizmet miktarını alamamalarına yol açmaktadır.

Durum, tıbbi bakımın devlet garantili ve sigorta paketlerine yapay olarak bölünmesiyle daha da kötüleşiyor.

Kabul etmeliyiz ki böyle bir sigorta modeli yok. Bu önemli bir ihmaldir.

Sonunda bir gönüllü sağlık sigortası sistemini başlatmak gerekiyor. Hükümete, sağlık hizmetlerini ve genel olarak sosyal alanı finanse etme yaklaşımlarını yeniden gözden geçirmesi talimatını veriyorum.

Kamu-özel sektör ortaklıkları da dahil olmak üzere, tıbbi altyapının kapsamlı bir şekilde iyileştirilmesine özel dikkat gösterilmelidir.

Tıp, yatırım çekici bir endüstridir; sadece doğru koşulları yaratmanız gerekiyor.

Ülkemizin kırsal nüfusunun ihtiyaçlarına yönelik ulusal bir projenin uygulanmasına önümüzdeki yıl kadar erken başlamaya karar verdim.

İki yıl içinde, sağlık tesislerinin bulunmadığı 650 köye sağlık ve doğum istasyonları kurulacak ve tam donanımlı hale getirilecek. 

Böylece devlet bir milyondan fazla vatandaşın birinci basamak sağlık hizmetlerine erişimini sağlayacak.

Ulusal proje kapsamında 32 ilçe hastanesi modernize edilerek ilçeler arası multidisipliner kurumlara dönüştürülecek.

Felç, cerrahi, yoğun bakım ve rehabilitasyon ünitelerinde uzmanlaşmış merkezleri olacak. 

Bu, dört milyondan fazla vatandaş için tıbbi hizmetlerin kalitesini artıracaktır.

Ek olarak, uzak bölgelerde yaşayanlar için nitelikli tıbbi bakıma erişim sağlayacak teletıp geliştirilecektir.

Yurtiçi sağlık hizmetlerinin rekabet gücünü artırmak için, doktor yetiştirme sistemini sürekli olarak iyileştirmek gerekir. 

Tıp üniversitelerinde multidisipliner üniversite hastaneleri ve klinikleri kurulacaktır. 

Üç yıl içinde, ikamet eğitimi için yıllık hibe sayısı %70 oranında artırılacaktır.

Tüm bu önlemler sadece teoride değil pratikte de milletimizin sağlığını iyileştirecektir.

Bir sonraki önemli konu, ülkenin potansiyelini artırmada çok önemli bir rol oynayan eğitim sisteminin durumudur.

Halkımızın bir atasözü vardır: “El bolamyn desen, besіgindi tuze” (“Ülkenin geleceği bebeğin beşiğinde oluşur”).

Bu nedenle, okul öncesi eğitim alanı bir öncelik olmalıdır. Ancak günümüz Kazakistan'ında okul öncesi eğitim, 2-6 yaş arasındaki çocukların sadece yarısından biraz fazlasını kapsıyor. Bu durum kabul edilemez. 

Anaokullarının sağlanması sorununu kardinal olarak çözmek gerekir.

Aynı zamanda eğitimcilerin sosyal statülerinin ve maaşlarının yükseltilmesi için etkin tedbirler alınmalıdır. Aynı zamanda, bu alandaki profesyoneller için net gereksinimler belirlemek ve iş yükünü kademeli olarak azaltmak gerekir.

Eğitimde ilerlemenin itici gücü, kendini işine adamış öğretmenlerdir. Bu nedenle değerlendirilmesi gereken anaokulları değil, öğretmenlerdir.

Başarılı bir ulusun oluşmasında bir diğer önemli faktör de orta öğretimin kalitesidir. 

Kazakistan'daki her okul çocuğu, öğrenme ve çok yönlü gelişim için uygun koşullara sahip olmalıdır. Yeni ulusal proje “Comfortable School” da bunu hedefliyor.

2025 yılına kadar modern gereksinimleri karşılayan 800.000 öğrenci yeri yaratacağız. Bu, acil durum ve üç vardiyalı okul sorununu tamamen çözecektir.

Bu önlem aynı zamanda kentsel ve kırsal alanlardaki eğitim altyapısının kalitesi arasındaki farkı da önemli ölçüde düzeltmektedir.

Genel olarak, yeni okulların inşası hükümetin ve akimlerin (valilerin) önceliklerinden biri olmalıdır.

Yolsuzluk yapan yetkililerin yargılanması sonucunda devletin eline geçen tüm yasadışı yollardan elde edilen fonlar okul inşa etmek için harcanmalıdır.

Hükümet, bu eylemin yasal kaydına karar vermelidir. Tüm öğrenciler için okul üniformalarının maksimum kullanılabilirliğini sağlamak son derece önemlidir. 

Devletin, bütçe pahasına, sosyal açıdan savunmasız belirli kategorilerdeki çocuklara üniforma sağlaması gerektiğine inanıyorum.

Okul üniformalarının satın alınması için hedeflenen devlet siparişleri, yerli hafif sanayinin geliştirilmesine yönelik olmalıdır.

Okul öğretmenlerinin Yeni Kazakistan'ın inşasında belirleyici bir rol oynayacaklarına derinden inanıyorum. 

Devlet bu mesleğin çekiciliğini artırmak için son yıllarda çok şey yaptı.

Ancak, bu yönde olumlu değişikliklere hala ihtiyaç var. Öğretmen yetiştiren kurumların akreditasyonu için yeni bir standart ve öğretmen yeterlilikleri çerçevesi kabul edilmelidir.

Bilim ve teknolojinin küresel gelişimi göz önüne alındığında, liselerde fen ve matematik ve İngilizce öğretiminin güçlendirilmesi önemlidir.

Okullarda Kazak ve Rus dillerinin öğretimi konusunda toplumda tartışmalar yaşanıyor. Açık konuşayım: Çocukları hem Kazakça hem de Rusça akıcı bir şekilde konuşmaları için eğitmeliyiz.

Bu genç neslin çıkarınadır. Eğitim Bakanlığı, popülistler tarafından değil, çocukların çıkarları tarafından yönlendirilmelidir. Genç nesil, dil becerileri de dahil olmak üzere bilgi açısından iki ayağı üzerinde sağlam durmalıdır. Onların bilgisi bizim gücümüzdür.

Buna karşılık, teknik ve mesleki eğitim kurumlarının işgücü piyasasının gerçek ihtiyaçlarına odaklanması ve ülkenin yeni ekonomik seyrinin zorluklarını karşılaması gerekiyor.

Bunu yaparken, alınan bilgi ve becerilerin kalitesi ve uygunluğu konusunda kendi sorumluluklarını üstlenmesi gereken veliler ve öğrencilerle tutarlı bir şekilde ortaklıklar kurmak gerekir.

Bu amaçla kişisel eğitim kuponlarının tanıtılması planlanmaktadır.

Devlet tarafından bir çocuğun eğitimi için sağlanan tüm fonlar, müfredat dışı faaliyetler de dahil olmak üzere, birleşik eğitim hesaplarında biriktirilecektir.

Aslında, çocukların eğitimlerine yatırım yapabilecekleri birincil hedef sermaye olacak. 

Bu adım, ülkenin her vatandaşı için eşit fırsat ilkesinin pratikte uygulanmasını mümkün kılacaktır.

Bu gelişme anlamında yükseköğretimde de reformların sürdürülmesi gerekmektedir.

Yerli üniversitelerin kalitesi arttıkça, orada okumanın maliyeti de artacaktır.

Bu nedenle, hükümet, Birleşik Ulusal Testin sonuçlarına ve diğer göstergelere bağlı olarak, boyut olarak farklılaştırılacak olan eğitim hibeleri tahsis etmeyi planlıyor - %30'dan %100'e. 

Eğitim için yılda %2-3 oranında imtiyazlı krediler de sağlanacaktır.

Bu önlemler, yüksek öğrenimi daha erişilebilir hale getirecek ve toplumda ortaklık ve karşılıklı sorumluluk ideolojisini güçlendirecektir.

Bir sonraki hassas konu ise öğrenci yurtlarının sağlanmasıdır.

Bu sorunu çözmek için üniversiteler ve inşaat şirketleri ile kamu-özel ortaklığı mekanizmasının aktif olarak uygulanması gerekmektedir.

Aynı zamanda tüm sorunları devletin omuzlarına yüklemenin yanlış olduğuna inanıyorum. 

Bu nedenle, yurtların mevcudiyeti, özel üniversitelerin devlet finansmanına erişim kriterlerinden biri olmalıdır.

Kuşkusuz, eğitim kurumlarına bu tür gereksinimler kademeli olarak getirilmelidir. 

Belirli sosyal açıdan hassas öğrenci kategorileri için yaşam maliyetinin sübvanse edilmesi olasılığı da üzerinde çalışılabilir.

Üniversitelerdeki bağış fonları, eğitim ekosisteminin gelişiminde kilit bir bağlantı haline gelmelidir. 

Dünyanın önde gelen üniversitelerinde, bu tür bağış fonları, bilim ve inovasyonun sürdürülebilir finansmanının temelidir.

Halkın refahının artmasındaki temel faktör, ücretlerin piyasa koşullarına uygun olarak artmasıdır. 

Devlet asgari ücretin belirlenmesi için yeni bir metodoloji sunacak ve bu da maaşın boyutunun kademeli olarak artmasını sağlayacak.

Asgari ücreti 60.000'den 70.000 tenge'ye çıkarmaya karar verdim. Bu da 1,8 milyon vatandaşın gelirini doğrudan etkileyecek.

Emeklilik sisteminin büyük ölçüde yeniden başlatılması gerekecek.

Asgari temel emekli maaşı oranı sürekli olarak asgari geçim oranının %70'ine ve en fazla %120'sine yükseltilmelidir. Daha önceki kararlarla birlikte bu, toplam emekli maaşını 2025 yılına kadar ortalama %27 oranında artırmayı mümkün kılacaktır.

Ayrıca, geniş toplumsal talep göz önüne alındığında, kadınlar için emeklilik yaşı 2028 yılına kadar 61 olarak sabitlenecektir.

Tek Birikimli Emeklilik Fonu için etkin bir yatırım stratejisinin geliştirilmesi gerekmektedir. 

Kusursuz bir üne sahip özel şirketler ve son derece profesyonel ekipler oraya çekilebilir.

Sosyal güvenlik sisteminin de ayarlanması gerekecek.

1 Ocak 2023 gibi erken bir tarihte çocuk bakım ödeme süresini bir buçuk yıla çıkaracağız. Anne babalar en önemli bebeklik çağında çocuklarıyla daha uzun süre birlikte olacaklar.

Sosyal Güvenlik mensupları için işsizlik maaşı aylık ortalama gelirin %45'ine kadar çıkacaktır. Bu onların daha kolay ve hızlı bir şekilde işe dönmelerine yardımcı olacaktır.

Vatandaşların refahının önemli bir unsuru, birleşik bir hedeflenen sosyal yardım sisteminin oluşturulması olacaktır. 2023'ten itibaren Dijital Aile Kartı ve Sosyal Cüzdan'ın tanıtılması planlanıyor.

Bu girişimler, çeşitli devlet desteği önlemlerini entegre edecek. Net olacaklar ve en önemlisi, noktadan noktaya ve proaktif hale gelecekler.

Gençlere kapsamlı destek, koşulsuz önceliklerimizden biridir.

Önümüzdeki yıl yaklaşık 100.000 genç çeşitli istihdam önlemleri kapsamında değerlendirilecek.

Genç girişimciliğini desteklemek için, yılda %2,5 oranında ayrı bir tercihli mikro kredi mekanizması başlatılacaktır.

Önerilen önlemler, sosyal koruma sisteminin etkinliğini artıracak ve toplumumuzu daha uyumlu ve adil hale getirecektir.

Ulusal bir referandumda kabul edilen Anayasa değişiklikleri, Adil Kazakistan'ın simgesi haline geldi.

Toprak ve doğal kaynakların halka ait olduğu temel ilkesini Temel Kanun'a yerleştirdik. Bu sadece güzel bir bildiri değil, tüm reformların ana motifidir.

Her aile, ülkenin milli servetinin kullanımından gerçek bir getiri almalıdır. Bu nedenle, ilan ettiğim Çocuk Yılı çerçevesinde “Ulusal Çocuk Fonu” adında yeni bir program başlatmanın son derece önemli olduğunu düşünüyorum.

Ulusal Fonun yıllık yatırım gelirinin %50'sinin çocuklar için 18 yaşına gelene kadar, erken çekilme hakkı olmaksızın özel tasarruf hesaplarına yatırılmasını öneriyorum.

Bu yaşa ulaşıldığında, biriken miktar konut satın almak ve eğitim almak için kullanılacaktır. Bu fonlar genç nesle yetişkinliğe gerçek bir bilet verecek.

Fon gerçekten “ulusal” statüsünü kazanacak ve halkın çıkarlarına hizmet edecek. Bu büyük ölçekli girişimde dikkatli çalışma gereğini göz önünde bulundurarak, projenin 1 Ocak 2024'te başlatılmasını emrediyorum.

Yeni Kazakistan ruhuna uygun bir diğer girişim, Samruk-Kazyna Fonu'nun net gelirinin en az %7'sinin “Qazaqstan Halqyna” kamu fonuna yıllık olarak aktarılması olacaktır.

Ayrıca başarılı girişimcilerin ve varlıklı vatandaşların da bu fona katkı sağlamaya devam edeceğinden eminim.

Genel olarak, insan potansiyelinin gelişimi için, özellikle yaratıcılık ve girişimcilik alanlarında başarı elde etmiş yetenekli uzmanların yurt dışından ülkeye çekilmesi önemlidir.

Etkili bir göç politikasından bahsediyoruz. En çok talep gören ve yüksek nitelikli personel açığını azaltmak gerekiyor.

Bilim, sağlık, sanayi ve bilişim alanındaki değerli profesyoneller için devlet, oturma izni alma hakkı olan muafiyetler ve vizeler getirecek.

Ekonomimize 300.000 dolardan fazla yatırım yapan yabancı iş adamları, on yıllık vize ve oturma izni alma imkanına sahip olacaklar.

Kandaşlar (Kazakistan sınırlarının ötesinde kalıcı olarak ikamet eden etnik Kazaklar) yeniden yerleştirme politikası ve iç göçün düzenlenmesi köklü reformlardan geçecek.

Ulusal çıkarların yanı sıra demografik ve ekonomik eğilimleri de dikkate alan yaklaşımların kullanılması temel olarak önemlidir.

Bir ulusun gücü, insanlarında, sağlıklarında ve derin bilgisinde yatar.

Toplumumuzda profesyonelliğe ve sıkı çalışmaya çok değer verilmesi zorunludur.

Birini tekrar ediyorum: çalışkan vatandaşlar, gerçek profesyoneller ülkedeki en saygın kişiler olmalıdır. 

Devletimizi güçlendiren böyle vatandaşlardır.

Ulusal Kurultay toplantısında ve Amanat partisi “Zhastar Rukhy” gençlik kanadının kongresinde bu konuyu vurguladım.

Emekçi insanları onurlandırmalıyız. Bir insan ne yaparsa yapsın en önemlisi işini sadakatle yapmasıdır.

Gençlerin belirli bir mesleğin tüm inceliklerini öğrenmek istemeleri önemlidir, çünkü profesyonellerin çalışmaları her zaman çok değerlidir.

Genç neslimiz sadece Kazakistan'da değil, yurtdışında da rekabetçi olmalıdır.

Komşu devletlerin vatandaşları yurtdışında çalışıyor, hiçbir işi ihmal etmiyor. Bunların arasında ülkemizde de büyük başarılara imza atan birçok profesyonel var. Böyle insanlardan örnek almalıyız.

En önemli yönü dürüst çalışmadır. Bunu iyi anlayan bir nesil yetiştirmemiz gerekiyor. 

İdeolojik çalışmalarda bu konuya büyük önem verilmelidir.

DÖRDÜNCÜ. KAMU YÖNETİMİNİN SIFIRLANMASI

Planlanan yapısal ekonomik reformlar, kamu yönetimi sisteminin yeniden başlatılmasını gerektirmektedir.

İnsanlar, parlak bir geleceğin boş beyanlarından ve bitmeyen sunumlarından bıktı. Vatandaşlar, devlet kurumlarının vaatlerini sadece teoride değil, fiilen yerine getirmelerini bekliyor.

Siyasi yetkililerin kişisel sorumluluklarını artırırken, devlet idaresi sisteminin ademi merkezileştirilmesine vurgu yapılmalıdır.

Hükümetin yetkilerinin bir kısmı bakanlıklara devredilmelidir - belirli sektörel politikalardan belirli bir bakan sorumlu olmalı, bir “kolektif kabine” değil.

Hükümet sektörler arası konulara odaklanacak.

Bu yönde atılacak ilk adım, Başbakanlık Ofisinin ileri kamu yönetimi standartlarına uygun, kompakt bir Devlet Dairesine dönüştürülmesi olacaktır. Bu, adı değiştirmekle ilgili değil, gerçek bir reformla ilgili.

Merkezi kurumların dikey yapısını optimize ederek, yerel yürütme organlarının yetkilerini önemli ölçüde genişletmemiz gerekiyor.

Bu, acil sorunların çözümünü bölgelere, halka yakınlaştıracaktır.

Yerel özyönetim konularına, kamu konseylerinin, apartman sahipleri kooperatiflerinin ve mülk sahipleri birliklerinin faaliyetlerini yeniden biçimlendirmeye çok dikkat etmemiz gerekiyor.

Konut binalarının iyileştirilmesi ve şehirlerin altyapısı ile uğraşmak zorundayız. Görünüşleri ve iç altyapılarının işleyişi vatandaşların beklentilerini karşılamıyor ve açıkçası ülkeyi yabancıların gözünde itibarsızlaştırıyor.

Hükümete, devlet kurumlarının verimliliğini ve hesap verebilirliğini artırmak için yeni bir idari reform geliştirmesi talimatını veriyorum.

Yeni Kazakistan'ın yeni devlet yöneticilerine ihtiyacı var.

Memur seçme ve görevden alma sistemi çağın gereklerine göre yeniden yapılandırılmalıdır. Kamu hizmetinin mümkün olduğunca özel sektör profesyonellerine açık hale gelmesi önemlidir.

Yetenek havuzunun güçlendirilmesi gerekiyor. 

Kamu Hizmeti Ajansı, tam teşekküllü bir stratejik İK kurumu haline gelmelidir.

Hükümet, Ajans ile birlikte, dünyanın dört bir yanındaki vatandaşların potansiyelini pekiştirmek için özel bir platform başlatmalıdır.

Yarı devlet sektöründe yönetişimin etkinliğinin geliştirilmesine özel dikkat gösterilmelidir. 

Bu yönde çalışmalar başlamıştır; istediğimiz sonuca ulaştırmamız gerekiyor. 

Bu amaçla, nihayet “Samruk-Kazyna” Devlet Varlık Fonu'nun yeni bir çalışma modelinin tanımlanması gerekmektedir. 

Dünyanın en iyi yatırım ve üretim şirketleri referans noktası olarak alınmalıdır.

Devlet varlıklarının yönetimi daha şeffaf hale gelmelidir. 

Hükümet, Ulusal Raporun yıllık olarak hazırlanmasını ve Parlamentoya gönderilmesini sağlayacaktır.

BEŞİNCİ. KANUN VE DÜZEN

Hukukun üstünlüğünü ve adaletin kalitesini sağlamak gerekir.

Bu, yargının acilen yenilenmesini ve rehabilitasyonunu gerektirmektedir.

Yargıçlar yüksek nitelikli, dürüst ve yozlaşmaz olmalıdır. 

Her şeyden önce, tüm yargıçların eşit statüleri sağlanarak, üstün meslektaşlarına olan bağımlılıkları azaltılmalıdır.

Mahkeme başkanlarının birçok pozisyonu yargı pozisyonuna dönüştürülecek.

Mahkeme başkanları ve yargı kurulları başkanları pozisyonları için adayların yargıçların kendileri tarafından seçiminde seçmeli mekanizmaların kullanılmasını öneriyorum.

Ayrıca Yüksek Mahkeme yargıçlarının seçilebilirliğine ilişkin unsurların getirilmesine de başlanmalıdır. Bu amaçla Başkan, yargıç adaylarını alternatif olarak Senato'ya sunacaktır.

Güçlü avukatları alana çekmek için uygun teşvikler ve koşullar yaratmak önemlidir.

Hâkimlerin bağımsızlığının artırılması için Yüksek Yargı Kurulunun statüsü güçlendirilmelidir. 

Hâkim adaylarının eğitimi, mesleki gelişim, yaş sınırının uzatılması, hâkim vekillerinin yetkilerinin askıya alınması ve feshedilmesi konularında Kurula görev verilecektir.

Bu devlet organı, seçimle başlayıp her düzeyde yargıçların atanmasına yönelik tavsiyelerle biten, açık personel işlevlerine sahip tam teşekküllü bir kurum haline gelmelidir.

Yargıçlar üzerindeki tüm idari baskı araçlarını ortadan kaldırarak kolluk kuvvetlerinin etkisini ortadan kaldırmak temel olarak önemlidir.

Hâkimlerin faaliyetlerine müdahalenin sınırlandırılmasıyla birlikte, hâkimlerin ciddi ihlallere karşı sorumlulukları da güçlenecektir.

Bir yargıcın büyük bir hata yaptığı her bozulan adli işlem, bir Yargı Jürisi tarafından gözden geçirilmelidir. 

“Adalet yönetiminin kalitesi” temelinde yargısal değerlendirme ve hesap verebilirlik kurumu da yeniden ele alınmalıdır.

Temyiz kurumu reform gerektirir. Burada, ilk örneğe geri dönmeden esasa ilişkin kararlar alınmalıdır.

İdari yargının kapsamının da genişletilmesi gerekmektedir. Devlet kurumları ile çok çeşitli idari suistimal ve medeni hukuk uyuşmazlıklarının usul kanununa aktarılması, yerel adaleti insancıl ve adil hale getirecektir.

Aynı zamanda, bölge ve bölge mahkemeleri düzeyinde adalete erişim konularında çalışmalar yapılması gerekmektedir.

İşletmeler haklı olarak mahkeme harçlarının yüksek oranlarını çıkarlarını korumada ciddi bir sınırlama olarak görmektedir. 

Bu nedenle, alacak tutarının mevcut yüzdeleri yerine mülkiyet anlaşmazlıkları için makul ücretler oluşturulmalıdır.

Devletin yargı sürecine katılımını azaltmak gerekiyor. Devlet kurumları arasındaki adli anlaşmazlıkları çözmenin zamanı geldi.

Eğer iki bakanlık kanun hakkında farklı bir anlayışa sahipse, meseleyi çözmek hükümete bağlıdır. 

Bu yaklaşım, devlet organları ile devlet kurumları arasındaki uyuşmazlıklar için de geçerlidir. 

Farklı bölgelerin benzer durumlarda farklı kararlar alması nadir değildir.

Adaletin yönetiminde tekdüzeliği sağlamak için dijital bir analitik araç seti geliştirilmektedir. 

Yargıtay, bu entelektüel sistemin tam olarak uygulanmasını hızlandırmalıdır.

Elbette bu yargı reformunun sonu değil, Yargıtay dışındaki uzmanlar tarafından geliştirilecek. 

Bu, süreci daha çekişmeli, halka açık, bağımsız uzmanlar ve dolayısıyla daha etkili hale getirecektir.

Ardından, kolluk kuvvetleri bloğunun reformuna odaklanacağım. Bu alan geleneksel olarak yakın bir kamu denetimi altındadır.

“Trajik Ocak” günleri, hukuk ve düzen sistemi için ciddi bir sınavdı. 

Provokatörlerin neden olduğu mitingler, daha sonra devlet karşıtı bir isyana dönüşen kitlesel kargaşaya dönüştü.

Kışkırtıcıların çoğu ertelenmiş veya hafif cezalar aldı. 

Bununla birlikte, bu insanlar kasıtlı olarak durumu alevlendirdikleri ve trajediyle sonuçlanan durumun tırmanmasında kilit rol oynadıkları için suçluluklarının derecesi çok daha yüksektir.

İnsan hakları savunucuları ve hukuk camiasının temsilcileri, toplu kargaşa çağrıları için cezaları sertleştirme ihtiyacına dair gerekçelerle defalarca bana yaklaştılar. 

Argümanları oldukça makul, bu yüzden yetkili mercilere bu konuda çalışmaları ve somut önlemler almaları talimatını veriyorum.

Her türlü kamusal provokasyona ve hukuka aykırı eyleme sert yanıt vermeliyiz. 

Bu tür yıkıcı eylemlerde bulunan ve yasayı çiğnemek için çağrıda bulunanlar, ağır cezalardan kurtulamayacaklardır.

Genel ilkemizi tüm topluma hatırlatmak isterim: “Siyasi çoğulculuğa evet diyoruz, aşırılığa, gangsterliğe ve holiganlığa hayır diyoruz”.

Kasıtlı provokasyonların başladığı yerde, ifade özgürlüğü ve düşünce çoğulculuğu söz konusu olamaz. Bu, toplumun istikrarına ve güvenliğine yönelik bir saldırı ve devletin temellerini sarsmaya yönelik bir girişimdir.

Bugün birliğe her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. 

Hem protestocular hem de kolluk kuvvetleri, yalnızca nesnel adaleti değil, aynı zamanda toplumun bağışlanmasını da umut eden hemşehrilerimizdir.

Devlet, Ocak olaylarına katılan ve ciddi suçlar işlemeyenlerin cezasını şimdiden indirdi.

Kanunları çiğneyenlerin çoğu suçlarının farkına vardılar ve yaptıklarından pişmanlık duyuyorlar. 

Bence ikinci bir şansı hak ediyorlar. Bu nedenle Ocak etkinliklerine katılanlar için bir defaya mahsus af çıkarmaya karar verdim.

Elbette af, ayaklanmaların organizasyonunda yer alan başlıca kişiler ile devlet ihaneti ile suçlanan ve güçlerini şiddetli bir şekilde değiştirmeye teşebbüs edenler için geçerli olmayacak.

Terörist ve aşırılık yanlısı suçlar işleyenler, mükerrerler ve işkence uygulayanlar da af kapsamına girmeyecek.

Hümanizm ile millet olarak bu trajediden ders çıkaracağız ve bir daha yaşanmasına izin vermeyeceğiz.

Maddi açıdan zor durumda olan Ocak ayı olaylarının mağdurlarının ailelerine maddi destek sağlanacak. 

“Qazaqstan Halqyna” Vakfı'nın da bu asil davaya değerli katkılarda bulunacağına inanıyorum.

Ocak trajedisinden önemli bir ders, kamu güvenliğini önemli ölçüde artırma ihtiyacıydı.

Son zamanlarda, cinayetler ve çete savaşı gibi ciddi suç vakalarının sayısı arttı. 

Belirli bir sinizm ile bağlıdırlar ve tüm toplumumuz için bir meydan okumadır.

Bu tehlikeli eğilim kökünden durdurulmalıdır - bu tür suçlar için cezaları sertleştirerek ve şartlı tahliyeyi ortadan kaldırarak.

Aile içi şiddetin suç sayılması konusu toplumda uzun süredir gündeme gelmektedir.

Kolluk kuvvetleri, bu tür suçların tespitinde azalmaya yol açacağına inandıkları için bu adımın gerekliliğinden şüphe duymaktadır.

Bunda bazı gerçekler var. Ancak bu olabilir, birçok aile içi şiddet vakasına göz yumamayız.

Baş belaları için cezasızlık, ellerini çözer ve temelde kurbanlarını savunmasız bırakır. 

Bence bu tür eylemler için sorumluluk almanın zamanı geldi.

Aile içi şiddet mağdurları, sosyal kınama veya başkalarından gelen baskıdan korkmamalıdır. 

Bunun sağlanabilmesi için de polis memurları onlarla çok hassas bir şekilde çalışmalı ve gerekli tüm önlemleri almalıdır.

Sentetik ilaçların artan kullanımı, ulusun sağlığı için büyük bir tehdit oluşturuyor.

Dinamikler keskin bir şekilde olumsuz: son üç yılda dolaşımdan ele geçirilen sentetik uyuşturucuların hacmi on kat arttı. 

Sentetik ilaçlar her yıl daha ucuz ve daha erişilebilir hale geliyor. 

Sosyal ağlar, haberciler aracılığıyla neredeyse ücretsiz olarak satılırlar ve hatta evlere teslim edilirler.

Bu son derece tehlikeli sosyal hastalığın ölçeği göz önüne alındığında, sentetik uyuşturucuların üretimi ve dağıtımına karşı mücadele ulusal bir karakter kazanmalıdır. 

Bu nedenle, uyuşturucu bağımlılığı ve uyuşturucu ticaretiyle mücadele için kapsamlı bir plan geliştirilmesi gerekmektedir.

İnternet ve telefon dolandırıcılığının gelgitine özel dikkat gösterilmelidir.

Kolluk kuvvetlerinin bu tür tehditleri belirlemek ve etkisiz hale getirmek için bilgileri ve analitik çalışmaları güçlendirmesi gerekir.

Vatandaşların yasal ve finansal okuryazarlığını sistematik olarak geliştirmek de gereklidir.

Altta yatan mekanizmaları ortaya çıkarmak, bütçe fonlarının ve ulusal servetin zimmete geçirilmesine ilişkin yozlaşmış ve gölge planların gerçek düzenleyicilerini aramak için çabaları sürekli olarak hızlandırmak önemlidir.

Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu denetlenmeli, işlemeyen veya adalete engel olan her şey kaldırılmalıdır.

Değiştirildikten sonra sonsuz düzenlemelere tabi tutulmamaları da aynı derecede önemlidir.

2015 yılından bu yana, Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nda halihazırda 1.200'den fazla değişiklik yapılmıştır. 

Kanunların anlık duruma veya dar şirket çıkarlarına uyacak şekilde değiştirilmesi kabul edilemez.

Bu nedenle, cezai ve ceza muhakemesi mevzuatı düzenleme yetkisi Adalet Bakanlığı'na devredilmelidir. 

Bu, insan kaynakları kapasitesinin güçlendirilmesini ve kurumun kanun yapma faaliyetlerinin kalitesinin iyileştirilmesini gerektirecektir.

Sevgili Yurttaşlar!

Bugün, önümüzdeki reformların kilit alanlarını özetledik. Devletin ve toplumun tüm alanlarını yeniden başlatmak zorundayız.

“Güçlü bir Başkan - etkili bir Parlamento - sorumlu bir Hükümet” temel formülüne uygun olarak siyasi modernizasyon gerçekleştiriyoruz. Bu yöndeki reformlar devam edecek.

“Dinleyen devlet” kavramını izleyerek ülke çapında uyumu, hükümet ve toplum ortaklığını güçlendireceğiz.

Sınırları ayırmaya odaklanmamalı, iddialı hedeflere ulaşmak uğruna konsolide etmeliyiz. Yeni ve Adil Kazakistan fikrinin derin anlamı budur.

Ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak gibi özellikle önemli bir görevle karşı karşıyayız.

Devleti daha da güçlendirmek için kaynaşmaya ihtiyacımız var. Başka yolu yok.

Halkın birliği her zaman en önemli değerimiz olmuştur ve günümüzde daha da önemlidir.

Halkımız her zaman barış ve istikrarı her şeyin üstünde tutmuştur.

Bu zor zamanda birlik ve beraberliğimizi daha da güçlendirmeliyiz. 

Bu nedenle, toplumda karşılıklı güvensizlik ekmeyi ve anlaşmazlık yaratmayı bırakmak önemlidir.

Değerli Milletvekilleri,

Sevgili yurttaşlar!

Devletimizin geleceğini doğrudan etkileyen bazı düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Günümüzün jeopolitik ortamında, devletliğimizi sürekli olarak güçlendirmemiz, reform ve yenilenme sürecini kararlılıkla sürdürmemiz gerekiyor.

Eylemlerimizde son derece pragmatik olmalı ve ülkenin uzun vadeli çıkarlarından hareket etmeliyiz. 

Reformların ivmesini korumak, tüm siyasi sorunları süresiz ertelemeden çözmek son derece önemlidir. 

Bunu yapmak için, yaklaşan seçim döngülerini rasyonel bir şekilde inşa etmemiz gerekiyor.

Bildiğiniz gibi bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi 2024'te, parlamento seçimleri ise 2025'te.

Yeni stratejiye uygun olarak kilit devlet kurumlarının kapsamlı bir şekilde sıfırlanmasına başlamanın gerekli olduğuna inanıyorum. 

Bu, her vatandaşın refahı ve tüm ülkenin refahı için ortak çalışmalarımızı yoğunlaştırmamıza izin verecektir.

Yetkililerin planlarını toplumdan gizleyen siyasi geleneği artık tarihe karışmalıdır. 

Bu nedenle bugün, gelecekteki seçim kampanyaları için bir takvim sunmayı planlıyorum.

Bu sonbaharda bir erken başkanlık seçimi yapılmasını öneriyorum.

Adil bir Kazakistan inşa etmeyi amaçlayan radikal ve kapsamlı reformların başarılı bir şekilde uygulanması için, halkın yeni bir güven yetkisi gereklidir.

Benim için devletin çıkarları her şeyden önemlidir. Bu yüzden kendi görev süremi kısaltıyor olsam da erken cumhurbaşkanlığı seçimine gitmeye hazırım.

Ayrıca, uzun uzun düşündükten sonra, başkanlık dönemlerinin sayısını ve süresini gözden geçirmenin gerekli olduğu sonucuna vardım.

Cumhurbaşkanının görev süresinin, yeniden seçilme hakkı olmaksızın 7 yıllık bir dönemle sınırlandırılmasını öneriyorum. Bu girişimin temeli nedir?

Bir yandan, herhangi bir iddialı programı uygulamak için 7 yıl yeterli bir süre.

Öte yandan, cumhurbaşkanlığı görevinin bir dönemle sınırlandırılması, devlet başkanının ulusal kalkınmanın stratejik görevlerine azami ölçüde odaklanmasını sağlayacaktır.

Hayat durmuyor, ülke içindeki küresel süreçlerin ve toplumsal gelişmenin dinamikleri her geçen gün hızlanıyor. 

Önerdiğim anayasa değişikliği, gücün tekelleşmesi risklerini önemli ölçüde azaltacaktır. Bu yüzden tek dönemli bir başkanlığın getirilmesini öneriyorum.

Devletin oluşumu ve işleyişi için medeni ilkeler oluşturmalıyız.

Yeni başkanlık sistemi, Kazakistan'ın sosyal yapı modelinin siyasi istikrarını ve sürdürülebilirliğini güçlendirecek.

Seçimlerden sonra Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini bir dönemle sınırlayan girişimi Meclis'e sunacağım. Kabul edilirse Kazakistan'da yeni bir siyasi dönem başlayacak.

Ülkemizdeki siyasal modernleşme çerçevesinde, parlamentarizmin gelişimi esastır.

Güncellenen Anayasa, oyunun adil ve açık kurallarına sahip bir siyasi sistem için yepyeni bir standart belirliyor.

Siyasi partilerin kayıt prosedürleri halihazırda büyük ölçüde basitleştirilmiştir.

Parti listelerine ve tek üyeli ilçelere dayalı parlamento ve maslikhat oluşturmaya yönelik yeni mekanizmalar tanıtılacak.

Genel olarak, anayasa reformunun öngördüğü tüm kurumsal değişikliklerin yıl sonuna kadar yasal olarak tamamlanması gerekiyor.

Siyasi partilerin sayısında artışa yol açacak, siyasi rekabeti güçlendirecek ve yeni bir halk vekilleri dalgasının ortaya çıkmasına katkıda bulunacaklar.

Eski kalıplara göre seçilen temsili iktidar organları, olağanüstü bir seçim döngüsünden geçerek doğal olarak yenilenmelidir.

Bu nedenle, önümüzdeki yılın ilk yarısında her seviyedeki Mazhililer ve Maslikhatlar için seçim yapılmasını öneriyorum.

Geniş vatandaş gruplarının çıkarlarını temsil eden yeni bir milletvekilleri bileşimi elde edeceğiz. Bunun maslikhatların ve Meclis'in etkinliğini artıracağına inanıyorum.

Gelecekte hükümet, yalnızca oyların çoğunluğunu alan siyasi güçlerin değil, aynı zamanda diğer parlamenter partilerin temsilcilerini de içerebilecek. Bu, yürütme organının bir bütün olarak toplumun ihtiyaçlarını karşılayan daha dengeli kararlar almasına izin verecektir.

Böylece bu yıl cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak, gelecek yıl Mazhililer ve Maslikhatlara milletvekili seçimi yapılacak ve ardından hükümet kurulacak.

Sonuç olarak, 2023'ün ortalarına kadar, tüm büyük siyasi kurumlar, yani Başkan, Parlamento ve Hükümet, sıfırlanacak ve yenilenecek.

Herkese açık rekabet ve eşit fırsatlar sunan bir Adil Kazakistan inşa ediyoruz.

Büyük ölçekli siyasi değişimi şeffaflık, dürüstlük ve karşılıklı güven ile yürütmek temelde önemlidir.

Yeni seçim döngüsünün zamanlaması ve sırasının kamuoyuna duyurulması, karar vermede açıklık ilkeleriyle tutarlıdır.

Tüm bu adımlar, "güçlü bir Başkan - etkili bir Parlamento - hesap verebilir bir Hükümet" şeklindeki temel formülümüzü tutarlı bir şekilde ortaya koyuyor.

Kazakistan'ın geleceği bugün doğdu - sözlerimiz ve eylemlerimiz, niyetlerimiz ve eylemlerimizle.

Her gün eski ve yeni, durgunluk ve gelişme arasında bir seçim yapıyoruz. Tüm yurttaşlarımı ulusal çıkarlarımız etrafında toplanmaya çağırıyorum.

Her birimiz her yönden birleştiğimizde ve adalet ilkelerine bağlı olduğumuzda güçlü ve başarılı bir millet olacağız.

Adil Kazakistan'ın inşaatı yeni başlıyor. Önünde dikenli bir yol var. Bu ders değişmez olup, iç ve dış nitelikteki her koşulda devam edecektir.

Aylaklığa ve sabotajlara yer olmayacak, hedeflenen yoldan ayrılmayacağız!

Birlikte Adil bir Kazakistan inşa edeceğiz!

Kutsal vatanımızın aydınlık geleceği bizim elimizde!